‘Als ik die rode neus op zet, komt de energie’

CliniClowns Pula en Sien trappen vrolijk zingend door de huiskamer van het woonzorgcentrum. Met elk een fietsstuurtje in hun hand zwieren ze tussen bewoners door die net nog zaten te soezen. Nu zijn ze alert: de dynamiek en vrolijkheid prikkelt. Als Pula zó van haar fiets in een stoel tuimelt, schatert een vrouw het uit. Haar buurvrouw wijst droogjes: “Meer oefenen.” Even verderop ligt een mevrouw in bed, verzonken in zichzelf. Ook bij haar slaat het plezier over. Als ze lacht, kijken de zorgmedewerksters op: dat gebeurt vrijwel nooit meer.

Energie

Ellen Schram, alias CliniClown Sien, speelt al jaren voor mensen met dementie. Van huis uit verpleegkundige, werkte ze voorheen bij het bureau dat zorgindicaties regelt. Tot het roer om ging. Ellen auditeerde bij de clownsschool in Amsterdam en werd aangenomen. Via de Faria-clowns, ook voor ouderen, belandde Ellen uiteindelijk bij CliniClowns. Ze geniet van haar werk: “Op het moment dat die rode neus op gaat, komt de energie.”

Gekkigheid

Clown Sien is zachtaardig, onnozel én bijdehand, extravert en dol op zingen. “Ze houdt van gekkigheid, zoekt altijd naar dat sprankje ondeugendheid in de ogen van de mensen. Het kan met haar in het spel echt alle kanten op.” Ze vertelt over de bewoonster die onrustig in bed lag. “Tijdens een liedje pakte ik haar voeten vast. Het volgende moment viel ze in slaap. De arts zei: ‘Hé, dit werkt beter dan medicijnen.” Een andere dame moest huilen om haar zieke moeder. Sien en clownsmaatje Bob gingen zingend mee in haar verdriet: “Een traan en dan weer lachen, zongen we. Ze klaarde op, uiteindelijk straalde ze.”

Mondkapje

Corona veranderde haar werk. Ellen speelt nu op afstand met een mondkapje – die rode neus past er prima overheen. Ondanks haar hoogtevrees speelde ze op hoogwerkers voor de bovenste kamers in zorgcentra. “Vanaf de tweede etage keek ik een slaapkamertje in, de mevrouw daar reageerde meteen met een lach. Ook op afstand kun je contact maken.” In tuinen, op balkons voor de ramen van instellingen, in bezoekkamers achter glas of vanuit huis, voor de kinderen op de CliniClowns App: ondanks de beperkingen is nog veel wél mogelijk.

Videobellen

In woonzorgcentra waar de clowns kind aan huis zijn, gaat de vertrouwde activiteitenbegeleidster soms met een tablet de kamers langs. Digitaal contact is via een tablet is voor ouderen niet vanzelfsprekend. Toch gebeuren er, al videobellend, mooie dingen. Met name tijdens de eerste coronagolf bleek het op sommige plekken een uitkomst. “Per tablet kreeg ik contact met een lieve man voor we vaker live speelden. Volgens de zorg praat hij inmiddels vrijwel niet meer. Maar toen Sien in beeld kwam, was het tot ontroering van de activiteitenbegeleidster meteen: hé hallo, hoe gaat het?”