‘De energie in een kamer veranderde’
Het was nog nooit vertoond in Nederland: clowns in het ziekenhuis. Toch startte Mirjam Molenaar (62) begin jaren negentig met nog vijf andere clowns als CliniClown. Ze speelden in academische ziekenhuizen voor ernstig zieke kinderen. Mirjam vertelt over haar werk en over mooie momenten in al die jaren als clown Nop.
Stel je eens de kinderafdeling van een ziekenhuis voor. Wit, stil en in elke kamer, achter elke deur, een kind met een ernstige ziekte. En dan komen wij. We zien er anders uit en er is muziek, kleur en rumoer. Met ons clownsspel proberen we het kind en ook de ouders mee te nemen in ons verhaal en de wereld van de clown. Even heel iets anders, zodat de energie in de kamer kan veranderen.
Geen wonder dat artsen en verpleegkundigen in het begin aan ons moesten wennen. We moesten ze echt voor ons winnen; sommigen waren meteen om, anderen vonden ons eigenlijk best wel een stoorzender. Voor ons was het dus erg belangrijk om ons spel goed af te stemmen op wat zich afspeelde in het ziekenhuis: op de kinderen, hun ouders en de artsen. Ik heb nooit getwijfeld of ons spel goed werkte, want ik zag het effect bij de kinderen. Gelukkig werd dat ook steeds meer ervaren door het zorgpersoneel.
Ook ouders die eerst wat reserves hadden voor een bezoek keken al snel anders naar ons. Zeker als ze uit de andere kamers kinderen hoorden lachen en die vrolijke energie voelden. ‘Kun je toch even komen?’, zeiden ze dan. Logisch, want het is zo troostend als ouder je kind weer even echt als kind te zien.
Even geen pijn en zorgen
De relatie die we nu met artsen en verpleegkundigen hebben, is een verschil van dag en nacht met die begintijd. Ze zien hoe belangrijk het is als kinderen worden geprikkeld door fantasie en speelsheid. Hoe fijn het is als hun aandacht even niet gaat naar pijn en zorgen. Ze overleggen vaak met ons en vragen om een extra bezoekje als dat nodig is. Of we stemmen de timing op elkaar af, zodat we op het juiste moment in de kamer zijn. We zijn wel eens op verzoek meegelopen tot en met de bestraalkamer of de operatiekamer. Het vertrouwen waaraan we zo hard hebben gewerkt, is uitgegroeid tot een goede samenwerking. Dat is echt de kers op de taart, omdat je elkaars kracht versterkt.
Inmiddels is die club van zes clowns uitgegroeid tot ruim honderd. Niet te geloven toch? Maar ook al zijn we met meer, de inhoud van mijn werk als CliniClown is onveranderd. En ook al is mijn personage gegroeid, is Nop nog net zo muzikaal, vrolijk en ondeugend als toen. Iets wat kinderen direct snappen! Ze houden van een beetje brutaal en hun ouders eigenlijk ook ...
Ook afleiding voor de ouders
Zo bezochten we onlangs een kindje dat samen met ons op de foto wilde. We maakten allebei met onze vingers het V-teken. Maar Nop was weer eens wat traag van begrip. Haar vingers gingen alle kanten op. En ineens stak ze ook die ene ‘verkeerde’ middelvinger op ... Op dat moment barstte haar moeder toch zo in lachen uit. Dat verraste zelfs mij. Dan besef je: we komen als CliniClowns op deze plek een cadeautje brengen, maar krijgen onverwacht geweldige cadeaus terug.