‘Iedereen in de woonkamer is geraakt’

“Met maatje Toos speel ik in een woonzorgcentrum voor mensen met dementie. In het voorgesprek zijn we bijgepraat over een nieuwe bewoner die behoorlijk luid en agressief kan zijn. Zijn gedrag is niet altijd een feestje voor de andere bewoners. Als we binnenkomen wordt Toos meteen in beslag genomen door twee dames. Al snel zijn ze bezig met het oprichten van een koortje.

Ik sta klem

Ik heb ondertussen oogcontact met een man aan de andere kant van de kamer en stap op hem af. Halverwege word ik vastgegrepen. Ik voel dat het de bewoner uit het voorgesprek moet zijn. Hij zit in een rolstoel maar heeft flinke spierballen. Zijn greep om mijn arm is stevig. Ik kan nergens heen. Ik probeer me niet te bevrijden, accepteer de situatie.

De man stoot wat klanken en halve woorden uit en er ontstaat een soort ‘gesprek’ waarbij ik hem het gevoel probeer te geven dat ik hem begrijp. Vanuit mijn ooghoek zie ik dat iemand van de zorg ons in de gaten houdt. Ze ziet dat het goed gaat. De bewoner wordt rustig, hij laat mijn arm los en ik kan mijn weg vervolgen.

Hij huilt en huilt

CliniClown Toos is ondertussen lekker aan het zingen met haar twee dames. Ik plof op een bank, luisterend naar het koor en begin dan zachtjes mee te zingen. Opeens zit de man die me eerder in een houdgreep had in zijn rolstoel achter me. Ik draai me zingend naar hem toe. Ik zie hoe onze harmonieuze klanken hem raken. Hij begint te huilen. 

Het koortje gaat om hem heen staan. De bewoonsters die normaal gesproken ver bij hem uit de buurt blijven, aaien hem troostend over zijn armen. We zingen door. Hij huilt en huilt, tot hij is uitgehuild en weer rustig wordt. Iedereen in de woonkamer is geraakt, ook iemand van de zorg heeft tranen. Het is zo ontroerend wat hier gebeurt.

Eenzaamheid

Ik speel in vier ziekenhuizen, op de kinderrevalidatie in Beetsterzwaag en een middag in de week voor mensen met dementie. Na 25 jaar in het vak voel ik me nog altijd bevoorrecht dat ik dit mag doen. Ik ben de hele dag aan het spelen, kan iets betekenen voor mensen en doe iets wat ik leuk vind. In verpleeghuizen zie ik zo veel eenzaamheid. Sommige mensen krijgen weinig bezoek. De zorgmedewerkers werken hard, wij kunnen dan net even wat extra aandacht geven.

Zoals bij een vrouw die een boek zit te lezen. Stilletjes gaan we naast haar zitten. “Mogen wij een verhaaltje?” vragen we. “Oh, voorlezen” zegt ze. “Ja, wilt u ons alstublieft voorlezen?” Ze leest een alinea voor. Langzaam, maar keurig. Dan kijkt ze op. “Verder?”, vraagt ze.  “Ja alsjeblieft”, zegen we. En daar gaat ze weer. Geconcentreerd leest ze een hele pagina voor. Dat is toch prachtig! Wie vraagt haar dat nou? Twee clowns die luisteren naar een vrouw die een verhaaltje voorleest. Zo simpel kan het zijn, maar zo waardevol.”